Ἀριθμ. Πρωτ. 388
+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ ΤΩι ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
Ἀδελφοὶ συλλειτουργοὶ καὶ τέκνα εὐσεβῆ καὶ φιλόθεα τῆς Ἐκκλησίας,
Χριστὸς Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη ὁ Κύριος, πατέρες καὶ ἀδελφοί καὶ τέκνα!
Ἡ ἀναγγελία τῆς Ἀναστάσεως ὑπὸ τῶν Μυροφόρων πρὸς τοὺς Μαθητὰς τοῦ Χριστοῦ ἐθεωρήθη ὑπὸ αὐτῶν παραλήρημα. Καὶ ὅμως ἡ εἴδησις, ἡ ἐκληφθεῖσα ὡς παραλήρημα, ἐβεβαιώθη ὡς Ἀ λ ή θ ε ι α. Ὁ ἀναστημένος Ἰησοῦς ἐνεφανίσθη εἰς τοὺς Μαθητὰς Του ἐπανειλημμένως.
Εἰς τὴν ἐποχήν μας τὸ κήρυγμα τῆς Ἀναστάσεως ἀκούεται καὶ πάλιν ὡς παραλήρημα διὰ τοὺς ὀρθολογιστάς. Ἐν τούτοις, οἱ πιστοὶ ὄχι μόνον πιστεύομεν, ἀλλὰ καὶ βιοῦμεν τὴν Ἀνάστασιν ὡς γ ε γ ο ν ὸ ς ἀληθέστατον. Τὴν μαρτυρίαν μας ἐπισφραγίζομεν, ἐὰν χρειασθῇ, διὰ τῆς θυσίας τῆς ζωῆς μας, διότι ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι ὑπερβαίνομεν τὸν θάνατον καὶ ἀπαλλασσόμεθα ἀπὸ τὸν φόβον αὐτοῦ. Τὸ στόμα μας εἶναι πλῆρες χαρᾶς ἐν τῷ λέγειν Ἀνέστη ὁ Κύριος! Οἱ Ἅγιοί μας, κατὰ κόσμον νεκροί, ζοῦν μεταξύ μας, ἀπαντοῦν εἰς τὰ αἰτήματά μας. Ὁ μεταθανάτιος κόσμος εἶναι ἀληθέστερος τοῦ προθανατίου. Ὁ Χριστός ἀνέστη καὶ ζῇ μεταξὺ ἡμῶν. Ὑπεσχέθη ὅτι θὰ εἶναι μαζί μας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Καὶ πράγματι εἶναι. Φίλος καὶ ἀδελφὸς καὶ θεραπευτὴς καὶ χορηγὸς παντὸς ἀγαθοῦ.
Εὐλογητὸς ὁ Θεός, ὁ Ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν καὶ χαριζόμενος εἰς πάντας ζωὴν τὴν αἰώνιον. Ποῦ σου θάνατε τὸ νῖκος; Ἀνέστη ὁ Χριστός, “καὶ τὸν πάλαι ἄμετρα καυχώμενον, ὡς γελοῖον παιζόμενον ἔδειξε” (πρβλ. Κανὼν Σταυροαναστάσιμος Δ΄ ἤχου, Θ΄ Ὠδή, ποίημα Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ). Τὰ πάντα πεπλήρωται Φωτὸς καὶ αἱ καρδίαι μας χαρᾶς ἀνυπερβλήτου.
Καὶ ὄχι μόνον χαρᾶς, ἀλλὰ καὶ δ υ ν ά μ ε ω ς. Ὁ πιστεύων εἰς τὴν Ἀνάστασιν δὲν φοβεῖται τὸν θάνατον· καὶ ὁ μὴ φοβούμενος τὸν θάνατον εἶναι ψυχικῶς ἄκαμπτος καὶ ἀλύγιστος, διότι ὅ,τι διὰ τοὺς πολλοὺς καὶ ἀπίστους εἶναι ἡ φοβερωτέρα ἀπειλή, διὰ τὸν πιστὸν χριστιανὸν εἶναι μικρᾶς σημασίας γεγονός, διότι εἶναι ἡ ε ἴ σ ο δ ο ς εἰς τὴν ζωὴν. Ὁ πιστὸς χριστιανὸς ζῇ τὴν ἀνάστασιν καὶ πρὸ τοῦ φυσικοῦ θανάτου του.
Ἡ συνέπεια τοῦ βιώματος τῆς Ἀναστάσεως εἶναι ἡ μ ε τ α β ο λ ὴ τοῦ κόσμου. Ἐνθουσιάζει τὴν ψυχήν. Καὶ ἡ ἐνθουσιώδης ψυχὴ ἑλκύει εἰς τὸν δρόμον της τὰς ἄλλας ψυχάς, αἱ ὁποῖαι συγκινοῦνται ἀπὸ τὰ ἀληθινὰ βιώματα τῆς χαρᾶς τῆς ἀθανασίας. Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἰδικὴ μας ἀνάστασις δὲν εἶναι μία θεωρητικὴ ἀλήθεια. Εἶναι δ ό γ μ α τῆς πίστεώς μας. Εἶναι μία χειροπιαστὴ πραγματικότης. Εἶναι ἡ δύναμις ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, παρὰ τοὺς ἐναντίον της σκληροτάτους διωγμούς. “Aὕτη ἐστίν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν” (Α΄ Ἰωάν. ε΄, 4) εἰς τὴν Ἀνάστασιν. Διὰ τῆς Ἀναστάσεως ὁ ἄνθρωπος γίνεται κατὰ χάριν Θεός. Διὰ τῆς νίκης τοῦ ἀναστασίμου φωτὸς ἐπὶ τῶν ἀκαθάρτων παθῶν, ἐνιδρύεται εἰς τὴν ψυχήν μας ἔρως θεῖος καὶ ἀγάπη τις ξένη, τὸν ἀνθρώπινον ὅρον ὑπερβαίνουσα.
Χριστὸς Ἀνέστη, λοιπόν! Αἱ καρδίαι μας εἶναι πλημμυρισμέναι ἀπὸ τὸ Ἀναστάσιμον φῶς καὶ τὴν ἀναστάσιμον χαράν. Προσερχόμεθα μὲ γνησιότητα καὶ ἁπλότητα εἰς τὸν Ἀναστάντα Χριστόν. Διότι, ὡς λέγει ὁ Προφητάναξ Δαυΐδ, ὁ ἐπόπτης τῶν καρδιῶν μας ἄνωθεν Θεός “καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην οὐκ ἐξουδενώσει” (Ψαλμ. Ν΄, 19).
Ἡ Ἀνάστασις εἶναι ἡ δύναμίς μας, ἡ ἐλπίς μας, ἡ χαρά μας, τὸ ἀγαλλίαμά μας. Διὰ τῆς Ἀναστάσεως ὑπερβαίνομεν τὸν πόνον καὶ τὴν θλῖψιν δι’ ὅλα τὰ κακὰ τῆς φυσικῆς ἐπιγείου ζωῆς. Ἡ Ἀνάστασις εἶναι ἡ ἀπάντησις τοῦ Θεοῦ εἰς τὴν ἀπορίαν τοῦ πληγωμένου ἀπὸ τὰ δεινὰ τοῦ κόσμου ἀνθρώπου.
Εἰς τὰς δυσκολίας καὶ τὰ παθήματα, τὰ ὁποῖα διέρχεται σήμερον ὁ κόσμος, ἡμεῖς δὲν ἀποκάμνομεν. Ἡ ἐπὶ τὸ αὐτὸ σύναξις τῶν φοβισμένων Μαθητῶν τοῦ Κυρίου εἰς τὸ Ὑπερῷον τῆς Σιὼν μᾶς ἐνδυναμώνει. Δὲν φοβούμεθα, διότι ἀγαπῶμεν τοὺς πάντας, ὅπως ἠγάπησεν ἡμᾶς Ἐκεῖνος καὶ τὴν ψυχὴν Αὐτοῦ ἔθηκεν ὑπὲρ ἡμῶν. Θεανδρικῶς ὁ Ἀναστὰς Κύριος ἀοράτως μᾶς συνοδεύει. Ἀρκεῖ νὰ ἔχωμεν, -καὶ ἔχομεν- ἀ γ ά π η ν. Καὶ μὲ τὴν ἀγάπην ἐπιγινώσκομεν τοῦ Μυστηρίου τὴν δύναμιν. Τοῦ Μυστηρίου!
Καὶ ἂν ἄλλοι διστάζουν ἀνθρωπίνως καὶ “δράγματα στοιβάζουν πράξεων τὰς θημωνίας” (πρβλ. Στιχηρὰ Ἑσπερινοῦ Κυριακῆς Ἀσώτου), ἡμεῖς καυχώμεθα. Καὶ ἐὰν ἡμεῖς δὲν “ἀπολικμίζωμεν φιλευσπλαχνίᾳ τὸ ἄχυρον τῶν ἔργων τῆς ἀδικίας καὶ τὰ πάθη μας καὶ δὲν καταστρώνωμεν ἅλωνα μετανοίας”, ὁ Ἀναστὰς Χριστὸς εἶναι Ἀγάπη καὶ διαλύει τὸ κάθε εἴδους σκότος καὶ τὸν φ ό β ο ν γύρω μας καὶ εἰσέρχεται ἐντὸς ἡμῶν καὶ εἰς τὸν κ ό σ μ ο ν, τῶν θυρῶν τῶν καρδιῶν μας πολλάκις κεκλεισμένων. Καί “μένει μεθ΄ ἡμῶν” μονίμως διὰ τοῦ σ τ α υ ρ ο ῦ τῆς ἀ γ ά π η ς. Τὸ κάλεσμά Του εἶναι ἡ ε ἰ ρ ή ν η. Τὴν Ἑαυτοῦ εἰρήνην χαρίζει εἰς ἡμᾶς. Οἱ ἰσχυροὶ τοῦ κόσμου τούτου ἐπαγγέλλονται καὶ ὑπόσχονται εἰρήνην, μηδέποτε ἐμπειρικῶς πραγματοποιουμένην. Ἡ δύναμις τῆς Θείας Ἀγάπης καὶ Εἰρήνης καὶ Σοφίας μένει ἔξω ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινον πανικόν. Δὲν εὑρίσκεται εἰς τὸ περιθώριον τῆς πραγματικότητος οὔτε εἰς τὴν περιφέρειαν κάποιων ἀτομικῶν δοξασιῶν. Εἶναι ἡ καρδία καὶ τὸ κέντρον τῶν γεγονότων. Εἶναι ἡ κ α ρ δ ί α τῆς ἀνθρωπότητος. Εἶναι τὸ κ έ ν τ ρ ο ν τῆς ζωῆς. Εἶναι ἡ κυριεύουσα ζώντων καὶ νεκρῶν. Εἶναι ἡ Ἀ λ ή θ ε ι α.
Ἡ ἀδιαφιλονίκητος ὑπεροχὴ τῆς Δ υ ν ά μ ε ω ς κρατεῖ ἀοράτως τὰ ἡ ν ί α καὶ κατευθύνει τὰ π ά ν τ α, καθ΄ ἣν ὥραν πολλοὶ ἐπώνυμοι κατ΄ ἄνθρωπον “σκότος εἰς τὰς φρένας ἔχουν”.
Τὴν περίοδον τῆς σημερινῆς γενικῆς ἀ π ο σ υ ν θ έ σ ε ω ς παγκοσμίως, ἡ ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς, ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ π α ρ ο υ σ ί α τῆς οὐρανίας σ υ ν θ έ σ ε ω ς καὶ ἁρμονίας. Τὸν καιρὸν τῆς κ α τ α ρ ρ ε ύ σ ε ω ς καὶ τοῦ προσδοκωμένου θανάτου ὑπάρχει τὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως καὶ ἡ ἐνίσχυσις τῆς πεποιθήσεως ἐπὶ τὸν Κύριον.
Ἡ εἰρήνη τοῦ θανάτῳ τὸν θάνατον διὰ τῆς κενώσεως Αὐτοῦ πατήσαντος καὶ ἡ χαρὰ τῆς ἀ γ ά π η ς διαχέονται καὶ θεραπεύουν τὸν στενάζοντα καὶ ὀδυνώμενον πάντοτε σύγχρονον “ἄ ν θ ρ ω π ο ν” καὶ τὴν συνωδίνουσαν καὶ συστενάζουσαν μετ΄ αὐτοῦ κτίσιν, τὴν “ἀπολύτρωσιν καὶ τὴν υἱοθεσίαν ἀπεκδεχομένους” (πρβλ. Ρωμ. η΄, 20-23) τῆς “ἐλευθερίας τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ”.
Ἀληθῶς Ἀνέστη ὁ Κύριος, πατέρες καὶ ἀδελφοί καὶ τέκνα! Ἅγιον Πάσχα 2013
+Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος διάπυρος πρὸς Χριστὸν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν
† Μ Α Κ Α Ρ Ι Ο Σ
ΧΑΡΙΤΙ ΘΕΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΟΡΤΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ
Προς
Τον Ιερό Κλήρο, τις Μοναστικές Αδελφότητες και τον ευσεβή Λαό της καθ᾽ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως Γορτύνης και Αρκαδίας
Εγκύκλιος Αγίου Πάσχα 2013
Αγαπητοί μου,
Για την κεντρική εορτή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, το Άγιο Πάσχα, απευθύνουμε προς όλους τον εκκλησιαστικό χαιρετισμό «Χριστός Ανέστη» και την προτροπή της απόκτησης των βαθύτερων βιωμάτων της πίστης μας, τα οποία προϋποθέτει η χριστιανική πίστη για να εκφωνούν το «Χριστός Ανέστη» όχι μόνο τα χείλη μας, αλλά το είναι μας ολόκληρο.
Κατά την εορτή της Ανάστασης του Χριστού, δεόμαστε προς Αυτόν, να μας προσθέτει καθαρή και αληθινή πίστη, κατά τους χρόνους τούτους, που οι άνθρωποι όλο και περισσότερο στρέφονται προς τα άκρα, σε κάθε μορφής άκρα, για να μεθύσουν το κενό της εσωτερικής απουσίας του Θεού, που δεν πληρούται, από τη μια, με τη διάπραξη του κακού και της βίας και, από την άλλη, με μόνη τη γνώση των γραφών, με ανεκκλησίαστες απολυτότητες, με χαρακτηριστικές μονομέρειες, με ψευδεπίγραφες προσηλώσεις, χωρίς πίστη, χωρίς άδολη αγάπη και καταλλαγή.
Προσκυνούμε τον Κύριο της δόξας, τον «…μόνον αναμάρτητον…» και παρακαλούμε να μας δώσει έμπρακτη μετάνοια και εσωτερική προσευχή, όχι της ικανοποίησης από κενούς τύπους και φαρισαϊκές διατάξεις που κατοχυρώνουν τα ανομολόγητα φοβικά σύνδρομα, χωμένα μέσα στο σκοτάδι του κλεισίματος του εύρους, αλλά όπως των Αγίων Του, των έμπρακτων παραδειγμάτων χάρης και άσκησης, των διανοιγμένων στους ορίζοντες, μετά από πόνο και αγώνες και όχι από ακαδημαϊκές αντιπαραθέσεις και αναίσθητες απομνημονεύσεις, μετά από την απόκτηση μιας πελώριας αγαθότητας, συγχωρητικότητας, υπομονής, αμνησικακίας και ανεξικακίας, γεμάτη από θείο έλεος, από μια πελώρια αγάπη φωτός, τόσης όσο να χωρέσει όλος ο κόσμος.
Χωρίς τα παραπάνω είναι αδύνατο να αναχθούμε σε υψηλότερα στάδια, να μιλούμε, εμείς οι χριστιανοί, για θεία και ουράνια, να ζητούμε να μας μιμηθούν, εκτός και αν αυτά είναι αποκτήματα ενός σύγχρονου πνευματικού ελιτισμού που ξέχασε την παραγγελία του Κυρίου: «…Εάν, λοιπόν, προσφέρεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο και εκεί ενθυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου εξ αιτίας της άδικης και απρεπούς συμπεριφοράς σου, άφησε εκεί το δώρο σου εμπρός στο θυσιαστήριο και πήγαινε πρώτα να συμφιλιωθείς με τον αδελφό σου και έπειτα έλα να προσφέρεις το δώρο σου στο Θεό». (Ματθ. 5,23-25)
Το Πάσχα είναι ιλασμός. Είναι πέρασμα από το νόμο στη χάρη που φθάνει μέχρι «...τα καταχθόνια…» όπως ψάλλουμε στην γ΄ ωδή, του Αναστάσιμου κανόνα.
Ικετεύουμε, λοιπόν, Αυτόν που ήλθε «...φως εις αποκάλυψιν εθνών…». (Λουκ. 2,32) και «...αναστήθηκε όπως είπε...» (Ματθ. 28,6), τον Αχώρητο, να μας καταστήσει ανθρώπους ελέους και γνήσιας αγάπης, όπως Αυτός θέλει, για να γίνουμε αγωγοί της χάρης Του, ως αναπάντεχη δωρεά και όχι ως ανταμοιβή.
Παρακαλούμε τον Αναστάντα, να τον συναντήσουμε όπως είναι, δηλαδή, μέσα στη θεία δόξα Του και στο ανέσπερο φως Του. Παρακαλούμε τον Κύριο να γίνουμε κατά χάρη θεατές του φωτός Του, αυτού του φωτός και όχι άλλου, αυτής της δόξας και όχι άλλης.
Στην ομιλία του για την Ανάσταση, ο μεγάλος Άγιος Συμεών, ο νέος Θεολόγος, λέει, τα εξής: «Αυτά είναι, λοιπόν, τα θεία μυστήρια των χριστιανών, αυτή είναι η μυστική δύναμη της πίστης μας, που οι άπιστοι ή οι δύσπιστοι ή μάλλον οι ημίπιστοι δεν βλέπουν, ούτε μπορούν να δουν ποτέ. Άπιστοι, δύσπιστοι και ημίπιστοι είναι αυτοί που δεν φανερώνουν την πίστη τους με έργα. Γιατί χωρίς έργα και οι δαίμονες πιστεύουν και ομολογούν ότι ο Δεσπότης Χριστός είναι Θεός…».
Απιστίας, έσωθεν και έξωθεν, απιστίας ενός κόσμου πού αντάλλαξε το φως, είτε με τη μελαγχολική αχλή των ημερών ετούτων του παγκόσμιου ανθρωπολογιστηρίου, είτε με την υστερία των προαναφερθέντων καταστροφικών άκρων, τις μεγαλύτερες, δηλαδή, αποδείξεις της απιστίας των καιρών.
Κάθε ανθρωπομορφική σύλληψη περί Θεού αδυνατεί να εισχωρήσει και μάλιστα στο αναστάσιμο βίωμα, πού δε ζητά την εδώ δικαίωση. Αυτό το βίωσαν αληθινά, κατά τα κρίματα του Θεού, οι Άγιοι, οι Προφήτες, οι Δίκαιοι, οι Όσιοι, οι θεατές του φωτός του Χριστού, που κάνει κάποιον άσημο ή σημαντικό, όχι προβεβλημένο, αλλά χαριτωμένο και αγωγό του βέβαιου του μυστηρίου και του θαύματος.
Αυτή η έκλαμψη του μεγαλείου του φωτός, μετά την κάθαρση από το πύο του μίσους ή της κακίας, δεν είναι μεταφυσική, είναι αποκαλυπτική, τρισαυγής, πνοή βίαιη, είναι εκτυφλωτικό βίωμα για εκείνους που το είδαν. Η έκταση ή οι παράμετροι του, δεν μετρούνται εντελώς με κανένα μέτρο του κόσμου, με καμιά περιγραφή, ακόμα και του πλέον δυνατού νου και πολύ περισσότερο με ψευδαισθήσεις κτιστού φωτός ή οραμάτων και ονείρων των λογισμών.
Τα όποια άλλα ανθρώπινα φάσματα ξενιτεύουν ολότελα τον πραγματικό Θεό, όπως π.χ. ο λαός εκείνος πού λησμόνησε το Θεό και κατασκεύασε «…χρυσό μόσχο στο Χωρήβ και προσκύνησε το ανάγλυφο αυτό άγαλμα σαν θεό του…» (Ψαλ. 105, 19)., όπως άλλοι, πριν και μετά, στο περιθώριο ή στο κέντρο αυτής της πράξης, όπως συγκριτικές αναλύσεις ή νομικισμοί, όπως αποπροσανατολιστικά ομοιώματα, όπως προσωποληψίες ή καυχήσεις προβολής προσώπων. Η Καινή Διαθήκη μας λέει: «Αδελφοί μου, μη έχετε την πίστη σας προς τον Κύριον Ιησού Χριστό, με προσωποληψίες». (Ιακ. 2,1)
Ο Αναστάς μας έδωσε την «…αιώνια ζωή και το μέγα έλεος…» τι άραγε μπορούν να δώσουν σήμερα αχαρίτωτοι θεσμοί ή θρησκευτικοί φανατισμοί ή αυτείδωλα, «…αυτείδωλον εγενόμην….», όπως γράφει ο Άγιος Ανδρέας ο Κρήτης, στον αξεπέραστο Μεγάλο Κανόνα του ή όπως τα καταγράφει η οδύνη της ιστορίας; Χάσαμε τον αληθινό πνευματικό αγώνα και προσαυξήσαμε το εγώ μας.
Αδελφοί, η Εκκλησία μας αυτές τις ημέρες ψάλλει: «Να καθαρίσουμε τις αισθήσεις για να αντικρύσουμε το απρόσιτο φως της Αναστάσεως…». Αυτή είναι και η ευχή μας. Πρώτα εμείς οι χριστιανοί, που ο μεγάλος κανόνας μας είναι τώρα, να επανεύρουμε το χάρισμα της πίστης που φωτίζεται μέσα στην Εκκλησία, από το ανέσπερο Φως της Βασιλείας του Κυρίου Ιησού Χριστού, ώστε με τη χάρη και την ευλογία Του, να γίνουμε φωτοφόροι και οι πρόξενοι της ανάστασης και της ελπίδας του κόσμου.-
Χριστός Ανέστη, τέκνα αγαπητά και αδελφοί εν Κυρίω
Ο Μητροπολίτης
† Ο Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος