Τό λίγο καί τό πολύ

 

Λίγο-πολύ όλοι ξέρουμε αυτήν την καθημερινή έκφραση. Το λίγο ή πολύ, που το χρησιμοποιούμε συχνά. Και είναι γνωστή η πρακτική, οτι οποιος παίρνει κάτι το θεωρεί λίγο και όποιος δίνει κάτι το θεωρει πάντοτε πολύ, αφού το κριτήριον και στις δύο περιπτώσεις είναι το συμφέρον. Έτσι πολλοί άποκτούν το θανάσιμον πάθος τής πλεονεξίας, ενώ οι αληθινά πιστοί άνθρωποι δίνουν πάντοτε το πολύ στους άλλους και προτιμοΰν το λίγο για τον εαυτό τους. Γιατί ξέρουν οτι το πολύ, το παραπανίσιο, είναι μία φυλακή άνήλιαγη, πού ρίχνει τήν ζωή στά σκοτάδια.

Μιλούμε για τα υλικά και τα γήϊνα πράγματα. Γιατί στα πνευματικά ο κανόνας άντιστρέφεται. Το πολύ γίνεται λίγο και το λίγο γίνεται πολύ. Ο κόσμος δεν πλάστηκε άδικος από τον Θεό, αλλά έγινε άδικος από τους ανθρώπους, από τους πλεονέκτες ανθρώπους. Αυτό μου το δίδαξε ο Γέροντας Σίμων, σε μία συνάντησή μας στο Μοναστήρι του, λίγο έξω από την Αθήνα. Ήταν την ίδια μέρα, που πρωτοσυνάντησα τον άλλον όσιο Γέροντα π. Πορφύριον, πρίν από πολλά -πολλά χρόνια.

— Η πληγή της πλεονεξίας, μου είπε ο μακαριστός πλέον π. Σίμων, αρχίζει με τα χρήματα και τα υλικά πράγματα, όταν ο άνθρωπος αρχίζει να θέλη, να θέλη και να μην χορταίνη οσα και αν αποκτήση. Πάντοτε θέλει περισσότερα και ας μη τα χρειάζεται. Αντίθετα, ο πιστός άνθρωπος συγκρατεί τον εαυτόν του στα απαραίτητα.

— Είναι τόσον φοβερόν αμάρτημα ο πλούτος; τον ρώτησα. Και ο Αβραάμ και ο Μέγας Αντώνιος και πολλοί άλλοι υπήρξαν πλούσιοι, άλλά σώθηκαν.

— Άλλο είναι ο πλούτος και άλλο η πλεονεξία, μου αποκρίθηκε. Μπορεις να είσαι πλούσιος και να ζης χριστιανικά, χρησιμοποιώντας τον πλούτο με δικαιοσύνη και με έλεος. Η πλεονεξία, που ο λαός την ονομάζει και αδηφαγία, γιατί τρώγει τους ανθρώπους, είναι δαιμονική αρρώστια, γιατί ο πλεονέκτης δεν χορταίνει ποτέ. Πάντοτε ζητεί περισσότερα, χωρίς να ξέρη τι θα τα κάνη. Άς θυμηθούμε την παραβολήν του Άφρονος Πλουσίου και θα καταλάβουμε το νόημα της πλεονεξίας σε αυτόν τον κόσμο. Γι’ αυτό και ο Απόστολος Παύλος συμβουλεύει τον μαθητήν του Τιμόθεον και ολους μας να αρκείται στα χρειώδη, λέγοντας:

— «Έχοντας δέ διατροφάς καί σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α' Τιμ. στ'8). Δηλαδή, αν εχουμε τα απαραίτητα σε διατροφές και κατοικία, να αρκεσθούμε σε αυτά. Και προσθέτει αμέσως στους επόμενους στίχους τα περί πλούτου και πλεονεξίας, που απομακρύνουν τόν ανθρωπο από τον Θεόν.

— «Σύ δέ, ὤ ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ταῦτα φεῦγε» (Α' Τιμ. στ' 11) και το ταύτα, που λέγει είναι η πλεονεξία και οι πειρασμοί που προκαλεί και όδηγουν «εἰς ὄλεθρον καί ἀπώλειαν». Διότι η πλεονεξία είναι μια μαύρη λίμνη, και όποιος πέσει μέσα της πνίγεται. Και ο Απόστολος συνεχίζει: «Δίωκε δέ δικαιοσύνην, εὐσέβειαν, πίστιν, ἀγάπην, ὑπομονήν, πραότητα. Ἀγωνίζου τόν καλόν άγώνα τῆς πίστεως...» (Α' Τιμ. στ' 11,12). Το πολύ στα υλικά πράγματα είναι αμαρτία, διότι, όπως εξηγεί ο ίδιος Απόστολος σε άλλη επιστολή του: «Πᾶν δέ ὅ οὐκ ἐκ πίστεως, ἁμαρτία ἐστίν» (Ρωμ. ια' 23). Δηλαδή, κάθε τι, που δεν γίνεται με βεβαιότητα πίστεως, ό,τι είναι σωστόν και ανένοχον, τότε είναι άμαρτία.

— Και πώς μπορεΐ ο πιστός να έχει αυτήν την βεβαιότητα της πίστεως;

— Στηριζόμενος στον λόγο του Θεου, μου απάντησε. Στο Ευαγγέλιον είναι καθαρά και με σαφήνεια ο λόγος αύτός. Και να θυμάσαι πάντοτε ότι το λίγο και το  πολύ στα πνευματικά, είναι το άντίθετον από ότι είναι στα υλικά πράγματα.

— Μήπως μπορείτε να το αναλύσετε περισσότερον, παρακαλώ;

— Είναι απλό, είπε. Το λίγο γίνεται πολύ, όταν είναι αληθινό και το πολύ γίνεται λίγο, αν είναι άψυχο, αν δεν μετέχη σ’ αυτό η ψυχή μας. Να σου φέρω ένα παράδειγμα. Στην πίστη, στην αγάπη, στην ταπεινοφροσύνη, δεν υπάρχει λίγο. Λόγου χάριν, ο ληστής, που σώθηκε πάνω στον σταυρό, την τελευταία στιγμή προσευχήθηκε, μόνο μια φορά, αλλά με όλη του την καρδιά, δεν ήταν λίγο. Άλλοι μουρμουρίζουν προσευχές όλη την ημέρα, χωρίς να τις σκέφτονται ούτε οι ίδιοι, γιατί είναι «προσευχές των χειλέων», όπως έλεγε και ο Γέροντάς μου και μας συμβούλευε να προσευχόματε με την καρδιά μας και να νοιώθουμε όσα λέμε.

— Το λίγο και το πολύ στην προσευχή το καταλαβαίνω, αλλά με την αγάπη και την ταπείνωση και τα άλλα πνευματικά αγωνίσματα, τι γίνεται;

— Το ίδιο γίνεται σε όλα τα πνευματικά παλαίσματα, συνέχισε ο Γέροντας. Γιατί τα πνευματικά έχουν αρχή, αλλά δεν εχουν τέλος. Το παράδειγμα το δίνει ο ίδιος ο Χριστός, που μας αγάπησε μέχρι θανάτου και συνεχίζει να μας αγαπά τόσον πολύ, ώστε να θυσιάζεται σε κάθε Θ. Λειτουργία σε μυριάδες ναούς, που ταπεινώθηκε όσον κανείς και συνεχίζει να ταπεινώνεται και σήμερα με την απιστία και τις κακουργίες εκατομμυρίων ανθρώπων και προσευχόταν με δάκρυα προς τον Θεόν Πατέρα για όλους μας καί πάντοτε μεσιτεύει ως ο κορυφαίος μεσίτης και Αρχιερέας για την  σωτηρία μας. Τι άλλο να σου πω για τα πνευματικά; Ο Γέροντας έσκυψε κατανυγμένος το κεφάλι του, σταυροκοπήθηκε ψελλίζοντας μια σύντομη ευχή και ύστερα είπε:

— Στα πνευματικά όσα και να κάνης είναι πάντοτε λίγο. Το πολύ ανήκει μόνον στον Θεόν. «Οὐδείς ἀγαθός εἰ μή είς ὁ Θεός» (Ματθ. ιδ ' 17), είπεν ο Θεάνθρωπος. Άρα, όσα και να κάνουμε στα πνευματικά, δεν είμαστε αγαθοί, αλλά πονηροί και ακολουθούμε, λίγο ή πολύ, την λογική του κόσμου τούτου. Γι’ αυτό καε πρέπει να ζητούμε από τον Θεόν, άφεσιν άμαρτιων.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι το πολύ και το λίγο, έχει εφαρμογή μόνον στα υλικά πράγματα. Στα πνευματικά, είμαστε όλοι στο λίγο. Είμαστε χρεώστες.

— Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, φίλτατε, και στα υλικά πράγματα, δεν είμαστε αντικειμενικοί, είπε ο π. Σίμων. Θα έχετε ακούσει ασφαλώς για το ποτήρι, που έχει νερό μέχρι την μέση. Ο αισιόδοξος, ο καλοπροαίρετος το βλέπει ως μισογεμάτο, ενώ ο απαισιόδοξος, ο πλεονέκτης, το βλέπει ως μισοάδειο. Θέλει και άλλο νερό. Νομίζει ότι αδικείται, ότι χάνει. Ο Απόστολος Παύλος ομως μας λέγει ότι: «Ἔστι δέ πορισμός μέγας ἤ εὐσέβεια μετά αὐταρκείας» (Α' Τιμ. στ' 6). Δηλαδή, ή εύσέβεια πρός τόν Θεόν, που σημαίνει υπακοή στο θέλημά Του, όταν συνοδεύεται με ολιγάρκειαν, όχι από αισχροκερδή πλεονεξία είναι πηγή μεγάλου πλουτισμου. Συμπέρασμα δεύτερον, για να χρησιμοποιήσω την δική σου εκφραση, παραπονιόμαστε και γκρινιάζουμε και για τα υλικά πράγματα και γινόμαστε πλεονέκτες, γιατί δεν πιστεύουμε στον Θεόν και την μεγάλη πρόνοιά Του για μας και γνωρίζει τις ανάγκες μας, πριν Τον παρακαλέσουμε γι’ αυτές, όπως λέγει το Ευαγγέλιον: «Οἴδε γάρ ὁ πατήρ ὑμῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρό τοῦ αἰτῆσαι ὑμᾶς» (Ματθ. στ' 8). Γι’ αυτό μας δίνει και την λύση του προβλήματος λέγοντας: «Ζητεῖτε πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην Αὐτοῦ, καί ταῦτα πάντα προστεθήσετε ὑμῖν» (Ματθ. σ τ' 33). Δηλαδή, να ζητούμε πρωτον τα πνευματικά αγαθά της βασιλείας του Θεου  και την απόκτηση των αρετων και όλα τα απαραίτητα γήϊνα αγαθά θα σας δοθουν μαζί με τα πνευματικά. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε αυτό που έλεγε και ο μεγάλος Άγιος Κοσμας ο Αιτωλός: «Ψυχή και Χριστός σας χρειάζεται. Κι αυτά τα δυό κανείς δεν μπορεΐ να σας τα πάρη αν εσείς δεν τα δώσετε». Πιστεύουμε στον Χριστόν και ο Χριστός θα προμάχεται για μας, όπως λέγει και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Γιατί όταν καλεις τον Χριστόν να σε βοηθήση και να σε προστατέψη, έρχεται αμέσως κοντά σου, μπαίνει μπροστά και σε σώζει....

Είπε και άλλα ο μακαριστός, πλέον, Γέροντας Σίμων, αλλά σε αυτά θα αναφερθουμε μιάν άλλη φορά. Σήμερα θα μείνουμε στο λίγο και το πολύ, όπως μας το εξήγησε και μακάρι να εφαρμόσουμε τα σοφά του λόγια. Πάτερ Σίμων, την ευχή σου να έχουμε.

Π.Μ. ΣΩΤΗΡΧΟΥ

Πηγή : ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

 ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ