"Οἱ ἐνοχλούμενοι" νά μήν ἐνοχλοῦν τούς διαμαρτυρομένους καί ὁμολογοῦντας!

Ἡ ὁμολογία ἔχει καί πρόσωπο καί λόγο!
Ἡ ὁμολογία ἔχει καί διαμαρτυρία ὅταν πολεμεῖται καί μάλιστα φανερά ἡ Ὀρθόδοξη Πίστη!

Γράφει: Μ.Σ. ἐκπ/κός

Ἰδού ἡ πρώτη ἀπορία:
-Γιατί δέν θέλουν κάποιοι (ἐκτός ἐκκλησιαστικοῦ περιβάλλοντος...μά περιέργως καί ἐντός!) νά ὁμολογοῦμε στά ζητήματα Πίστεως καί νά διαμαρτυρόμαστε στά κακῶς κείμενα πού ὑπονομεύουν τήν ὀρθή Πίστη μας; Εἰδικά μάλιστα ἄν αὐτός πού ὁμολογεῖ εἶναι λαϊκός, οὐαί κι ἀλλοίμονο, τοῦ τό χρεώνουν ὡς ἁμάρτημα καί ἔλλειψη, ἔτσι καί τολμήσει νά μιλήσει γιά τόν Χριστό καί τήν Ὀρθόδοξη Πίστη! Λιθοβολεῖται συνήθως μέ τούς ἑξῆς λεκτικούς λίθους:

-Παπάς εἶσαι;

-Μοναχός εἶσαι;

-Θεολόγος εἶσαι;

-Τόν δάσκαλο παριστάνεις;

-Ἐσύ μόνο πιστεύεις ἀποκλειστικά;

-Ὑπερήφανος εἶσαι!

-Καί ποιός εἶσαι ἐσύ πού θά κρίνεις; 

Αὐτή δέ,  εἶναι καί ἡ ἀγαπημένη ἀτάκα ὁμοῦ διαβόλου καί "ἐνοχλημένων"! Τεράστια σύγχυσι δημιουργεῖ ὁ διάβολος μεταξύ κρίσεως καί ὁμολογίας καί ὄχι τυχαίως, ἀλλά συγχέει δολίως αὐτές τίς δύο ἔννοιες, μέ σκοπιμότητα...! Συγκεκριμένα, μέ αὐτόν τόν τρόπο ἀφενός ἐπιχειρεῖ νά σκοτεινιάσει ἔτι περισσότερο τούς ψυχικούς ὀφθαλμούς τῶν "ἐνοχλημένων ἐπικριτῶν" ὥστε νά μήν φωτισθοῦν ἀπό τήν Ἀλήθεια καί νά μήν ἀνοίξουν οἱ ὀφθαλμοί τους ποτέ! Ἀφετέρου, γιά νά ρίξει στήν ἀπελπισία τούς ὁμολογητές, κάνοντάς τους περιδεεῖς μέ τόν ἑαυτό τους: πώς πράττουν σκανδαλωδῶς πρός τόν πλησίον, ἐμπαθῶς καί ἐσφαλμένα. Κι ἔτσι, νά τούς ἀποκαρδιώσει καί νά τούς ἀναχαιτίσει ἀπό τήν κάθε καλή διαμαρτυρία καί ὁμολογιακή πράξη!

....Καί ἄλλα στολίδια εἰσπράττουν οἱ πιστοί ὁμολογηταί, πού δόξα τῷ Θεῷ, ἀνασταίνουν στήν ψυχή πού δέν ὑποκύπτει στίς προκλήσεις τῶν καιρῶν καί τῶν ταλαίπωρων ὀργάνων τους, τά παρήγορα λόγια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀπο τούς μακαρισμούς, στήν ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλία:

"μακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξωσι καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ῥῆμα καθ᾿ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ. χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς· οὕτω γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑμῶν" (Ματθ. 5, 11-12).
Ἀκόμη πιό τραγικό εἶναι δέ, ὅταν "μαλώνουν" ὀρθοτομοῦντες ρασοφόρους καί τούς προτρέπουν, συνιστοῦν, "συμβουλεύουν" ἤ ἀκόμη κι ἐκβιάζουν: νά μή κηρύττουν τά ὀρθά τῆς Πίστεως, ἄκουσον ἄκουσον!

Ἰδού ἡ δεύτερη ἀπορία:

-Ποῦ λέγεται στήν Ἁγία Γραφή ἤ σέ κάποιον Ἱερό Κανόνα τῆς Ἐκκλησίας ἤ δίδεται παράδειγμα πρός μίμησιν ἀπό κάποιον Ἅγιο: τό νά μήν ὁμολογοῦμε καί νά μήν διαμαρτυρόμαστε τήν καλή μαρτυρία (εἴτε κληρικοί, εἴτε λαϊκοί);
Ἄς θυμηθοῦμε ὁρισμένα περιστατικά πού ἀποδεικνύουν τό ἀντίθετο. Δύο ἀπό τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ, ἕνα ἀπό Ἅγιο τοῦ παρελθόντος κι ἕνα ἀπό σύγχρονο ἅγιο Γέροντα. Ὅλα χαρακτηριστικά ἐπί τοῦ θέματος πού ἐξετάζουμε:
α) Ὁ Κύριός μας ὅταν πῆρε τό φραγγέλιο κι ἀναποδογύριζε τά τραπέζια μέ τά ἐμπορεύματα ἀπό τόν Οἶκο τοῦ Πατρός Του κι ἐπετιμοῦσε συγχρόνως τούς πωλητάς, δέν διαμαρτυρόταν καί μάλιστα δημόσια;

"Ὁ οἶκός μου οἶκος προσευχῆς κληθήσεται, ὑμεῖς δὲ αὐτὸν ποιεῖτε σπήλαιον λῃστῶν¨.(Ματθ. 21, 13). 
Φώναζε ὁ Κύριος καί ταυτόχρονα ἀναποδογύριζε μέ τό φαγγέλιο τά τραπέζια μέ τά ἐμπορεύματα, γιά νά "σκουπίσει καί νά νοικοκυρέψει" τόν Ἱερό Ναό ἀπό τά ἄτοπα. Καί ὅλα αὐτά τά ἔκανε δημόσια, ὄχι ἀπό μῖσος καί ὀργή, ἀλλά ἀπό ἱερά ἀγανάκτηση καί ἀγάπη! Τόσο γιά νά συνεφέρει τούς ἀτόπως πράττοντες, ὅσο καί γιά νά παραδειγματίσει μέ τό σωστό, τόν λαό πού ἔβλεπε καί πιθανόν συμμετεῖχε σέ ἁμαρτωλές ἀγοραπωλησίες ἐντός τοῦ χώρου τοῦ Ναοῦ!

β) Ὁ Κύριός μας ὅταν ἐπέκρινε τού Γραμματεῖς καί Φαρισαίους μέ "οὐαί" καί μάλιστα συνοδευόμενα ἀπό βαρεῖς χαρακτηρισμούς ὅπως: ὑποκριτές, τυφλοί, ὄφεις, μωροί, γεννήματα ἐχιδνῶν, τάφοι κεκονιαμένοι, υἱοί διαβόλου κλπ κλπ... δέν διαμαρτυρόταν καί μάλιστα δημόσια, στά ὦτα ὅλου τοῦ λαοῦ ἀκούοντος; Ἐπαναλαμβάνω τά κίνητρά Του: ἔλεγχος πρός αἰδῶ, μετάνοια καί συνέτιση, ἱερά ἀγανάκτηση, ἔνδειξη τοῦ σωστοῦ στόν λαό, ἀγάπη! 
Ἀξίζει, ὅμως, νά διαβάσουμε ὅλο τό συγκεκριμένο χωρίο, γιά νά κάνουμε μία σύγχρονη ἀναγωγή στούς ἑαυτούς μας καί στήν σημερινή "πνευματική" πραγματικότητα. Διότι ἡ ἱστορία δυστυχῶς ἐπαναλαμβάνεται, ἐπειδή δέν μάθαμε ἀκόμη οὔτε ἀπό αὐτήν τά λάθη μας:

"Οὐαί ὑμῖν Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι!"

"Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον καὶ τὸ ἄνηθον καὶ τὸ κύμινον, καὶ ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴν κρίσιν καὶ τὸν ἔλεον καὶ τὴν πίστιν· ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι.       ὁδηγοὶ τυφλοί, οἱ διυλίζοντες τὸν κώνωπα, τὴν δὲ κάμηλον καταπίνοντες!           Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι καθαρίζετε τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ἐξ ἁρπαγῆς καὶ ἀδικίας. Φαρισαῖε τυφλέ, καθάρισον πρῶτον τὸ ἐντὸς τοῦ ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος, ἵνα γένηται καὶ τὸ ἐκτὸς αὐτῶν καθαρόν.           Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι παρομοιάζετε τάφοις κεκονιαμένοις, οἵτινες ἔξωθεν μὲν φαίνονται ὡραῖοι, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ὀστέων νεκρῶν καὶ πάσης ἀκαθαρσίας. οὕτω καὶ ὑμεῖς ἔξωθεν μὲν φαίνεσθε τοῖς ἀνθρώποις δίκαιοι, ἔσωθεν δὲ μεστοί ἐστε ὑποκρίσεως καὶ ἀνομίας.   Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι οἰκοδομεῖτε τοὺς τάφους τῶν προφητῶν καὶ κοσμεῖτε τὰ μνημεῖα τῶν δικαίων,       καὶ λέγετε· εἰ ἦμεν ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν πατέρων ἡμῶν, οὐκ ἂν ἦμεν κοινωνοὶ αὐτῶν ἐν τῷ αἵματι τῶν προφητῶν.         ὥστε μαρτυρεῖτε ἑαυτοῖς ὅτι υἱοί ἐστε τῶν φονευσάντων τοὺς προφήτας.          καὶ ὑμεῖς πληρώσατε τὸ μέτρον τῶν πατέρων ὑμῶν.         ὄφεις, γεννήματα ἐχιδνῶν! πῶς φύγητε ἀπὸ τῆς κρίσεως τῆς γεέννης;     διὰ τοῦτο ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω πρὸς ὑμᾶς προφήτας καὶ σοφοὺς καὶ γραμματεῖς, καὶ ἐξ αὐτῶν ἀποκτενεῖτε καὶ σταυρώσετε, καὶ ἐξ αὐτῶν μαστιγώσετε ἐν ταῖς συναγωγαῖς ὑμῶν καὶ διώξετε ἀπὸ πόλεως εἰς πόλιν, ὅπως ἔλθῃ ἐφ᾿ ὑμᾶς πᾶν αἷμα δίκαιον ἐκχυνόμενον ἐπὶ τῆς γῆς ἀπὸ τοῦ αἵματος Ἄβελ τοῦ δικαίου ἕως τοῦ αἵματος Ζαχαρίου υἱοῦ Βαραχίου, ὃν ἐφονεύσατε μεταξὺ τοῦ ναοῦ καὶ τοῦ θυσιαστηρίου.     ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἥξει ταῦτα πάντα ἐπὶ τὴν γενεὰν ταύτην.       Ἱερουσαλὴμ Ἱερουσαλήμ, ἡ ἀποκτέννουσα τοὺς προφήτας καὶ λιθοβολοῦσα τοὺς ἀπεσταλμένους πρὸς αὐτήν! ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυναγαγεῖν τὰ τέκνα σου ὃν τρόπον ἐπισυνάγει ὄρνις τὰ νοσσία ἑαυτῆς ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελήσατε. ἰδοὺ ἀφίεται ὑμῖν ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος.       λέγω γὰρ ὑμῖν, οὐ μή με ἴδητε ἀπ᾿ ἄρτι ἕως ἂν εἴπητε, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου".

(Ματθ. 23, 23-39).

Μήπως τά ἴδια "οὐαί" καί χειρότερα... θά εἶχε νά πεῖ ὁ Κύριος τήν σήμερον ἡμέραν σέ ὅλους τούς ἔσωθεν ἐχθρούς τῶν πιστῶν καί ὀρθοτομούντων ὁμολογητῶν, στούς οἰκουμενιστές, μεταπατερικούς, κάθε λογῆς αἱρετικούς κι αἱρετίζοντες, καθώς καί  σέ ὅλους τούς ἔξωθεν ἐχθρούς;...

Χαρακτηριστικό δέ εἶναι, ὅτι ὁ Κύριος ἀπευθύνει ὅλους αὐτούς τούς χαρακτηρισμούς, στούς "θεολόγους", "γραμματιζούμενους" καί Ἱερεῖς τῆς ἐποχῆς Του!!! Πρᾶγμα πού ἀποδεικνύει, πώς ἡ Θεολογία δέν σπουδάζεται, ἀλλά ΒΙΩΝΕΤΑΙ. Πραγματικός θεολόγος δέν εἶναι αὐτός πού πῆρε πτυχίο θεολογίας, ἀλλά αὐτός πού βρίσκεται ἐν μετανοίᾳ, ἐν ταπεινώσει καί ἑπόμενος "τοῖς ἁγίοις πατρᾶσιν" σέ διαδικασία κάθαρσης, φωτισμοῦ καί θέωσης κι ἔχει ἐνεργοποιημένο τό Ἅγιον Πνεῦμα μέσα του, τό Ὁποῖο ὁμιλεῖ καί πράττει ἀντ' αὐτοῦ, στό βαθμό καθάρσεως καί φωτισμοῦ του:

"οὐ γὰρ ἑαυτοὺς κηρύσσομεν, ἀλλὰ Χριστὸν Ἰησοῦν Κύριον, ἑαυτοὺς δὲ δούλους ὑμῶν διὰ Ἰησοῦν. ὅτι ὁ Θεὸς ὁ εἰπὼν ἐκ σκότους φῶς λάμψαι, ὃς ἔλαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν πρὸς φωτισμὸν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ.    Ἔχομεν δὲ τὸν θησαυρὸν τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν, (ἐννοεῖ στίς καρδιές) ἵνα ἡ ὑπερβολὴ τῆς δυνάμεως ᾖ τοῦ Θεοῦ καὶ μὴ ἐξ ἡμῶν¨

(Β' Κορινθ. 4, 5-7). 

Παραθέτω στό ὑποσέλιδο τοῦ ἄρθρου, τίς 8 βασικές προϋποθέσεις τοῦ "ὀρθοδόξως θεολογεῖν", ὅπως τίς περιγράφει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, στό ἔργο του: "Νέα Κλίμαξ". Διαβάζοντάς τες προσεχτικά, θά διαπιστώσει κανείς πώς καταστρατηγοῦνται ἀσυστόλως, ἀκόμα καί εὐθαρσῶς δημοσίως, λόγῳ καί ἔργῳ, καί μάλιστα ἀπό σημερινούς ρασοφόρους (ἕως καί ὑψηλά ἱσταμένους) καί ἀπό μορφωμένους μέ περγαμηνές "θεολόγους", ἐνῶ ταυτόχρονα πολλοί λαϊκοί, ἀκόμη καί ἀγράμματα γερόντια, ὀρθοτομοῦν τόν Λόγο τῆς Ἀληθείας! Κι ἄν ἀκόμη δέν ἔχουν "σπουδαγμένο-ἐπιτηδευμένο" πλούσιο καλό προφορικό ἤ γραπτό λόγο, παρόλ' αὐτά δέν σφάλλουν θεολογικῶς οὔτε σέ αὐτό πού θά ποῦν, οὔτε σέ αὐτό πού θά κάνουν! Διότι οἱ πρῶτοι ἐν ὑπερηφανείᾳ σκοτίζονται καί μιλοῦν ἀπό τό μυαλό τους, ἐνῶ οἱ δεύτεροι ἐν ταπεινώσει καί μετανοημένοι, φωτίζονται καί ἀφήνουν τό Ἅγιον Πνεῦμα πού ἔλαβαν στό βάπτισμά τους νά μιλήσει ἀντ' αὐτῶν! Οἰ μέν πρῶτοι πράττουν κατά τό θέλημά τους καί τά προστάγματα τῆς Νέας Ἐποχῆς πού ζοῦνε, παραβιάζοντας τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ, τούς Ἱερούς Κανόνες, τίς ἁγιοπνευματικές ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τούς Ἁγίους Πατέρες καί τήν Ἱερά Παράδοση, ἐνῶ οἱ δέ δεύτεροι πράττουν σύμφωνα μέ ὅλους καί ὅλα αὐτά τά Ἱερά καί Ὅσια!1

γ) Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὅταν σέ Οἰκουμενική Σύνοδο ἔμπροσθεν τῶν ὑπολοίπων Πατέρων ἔδωσε χαστούκι κατά πρόσωπον στόν αἱρετικό Ἄρειο, δέν διαμαρτυρόταν καί μάλιστα δημόσια; (τώρα ἀντίθετα, ἀγκαλιαζόμαστε, συμπροσευχώμαστε καί συλλειτουργοῦμε μέ τούς βλάσφημους αἱρετικούς παρεμπιπτόντως…). Στό ἀπολυτίκιό τοῦ Ἁγίου πού ψάλλουμε, τόν ἀποκαλοῦμε: "εἰκόνα πραότητος"! Τό χαστούκι του δέν εἶχε μῖσος, ἀλλά ἀγάπη πρός διόρθωσιν. Δέν εἶχε ὀργή, ἀλλά ἱερά ἀγανάκτηση. Δέν ἦταν ἐμπαθές, ἀλλά σωφρονιστικό.
δ) Ὁ Γέροντας Παΐσιος, πού τυπικά περιμένουμε τήν ἤδη ἀποδεκτή στή συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας ἀγιοκατάταξή του  κι ἐνῶ ἦταν μεγάλος ἡσυχαστής, κατέβηκε ἀπ' τήν ἐρημιά του στή ζούγκλα τῆς πόλης καί πῆρε μέρος στή διαμαρτυρία γιά τό ἐπαίσχυντο ἔργο τοῦ Σκορτσέζε  πού βλασφημοῦσε τόν Κύριο γιά σαρκικές σχέσεις καί τά Θεῖα γενικώτερα. Δέν διαμαρτυρόταν καί μάλιστα δημόσια;

Καί ἄς μήν σπεύσουν κάποιοι "καλοθεληταί", νά ποῦνε  ὅτι ἐμεῖς οἱ μηδαμινοί δέν εἴμαστε  ὁ Χριστός ἤ Ἅγιοι! Αὐτό εἶναι ψευδοταπείνωσις καί ἀντίκειται στήν ἐντολή πού ὄλοι ἔχουμε: νά γίνουμε μιμηταί τους! Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τοῦ πιστοῦ, ἡ ἁγιότης : «μιμηταί μου γίνεσθε καθώς καγώ Χριστοῦ», μᾶς λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Α' Κορ.), ἐπίσης μᾶς λέγει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος «ἅγιοι γίνεσθε ὅτι ἐγώ ἅγιος εἰμί» (Α΄ Πέτρ.). Ἄρα, πρέπει νά μιμηθοῦμε τά χνάρια τους καί τά χνῶτα τους κι ἐμεῖς! Μέ λόγια, μέ ἔργα καί μέ στάση ζωῆς! Παντί τρόπῳ καί παντί χρόνῳ!

Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς εἶπε:
«Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοί ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώ­πων ὁμολο­γήσω κἀγώ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς» (Ματθ. 10,32).
"Ἔμπροσθεν" σημαίνει καί ἐσωτερικά (ἱστάμενοι συνεχῶς ἐνώπιον τοῦ ἀπανταχοῦ Παρόντος Ὑψίστου πού ὁρᾶ ἀδιαλείπτως τά φανερά καί τά κρύφιά μας), ἀλλά καί ἐξωτερικά-δημόσια (ἱστάμενοι ὡς φωτεινά παραδείγματα πίστεως, ἐνώπιον τῶν εἰκόνων τοῦ Θεοῦ καί συνανθρώπων μας). Ἡ ὁμολογία, δέν γίνεται πίσω ἀπό τό παραβάν, οὔτε μέ κουκούλα στό κεφάλι, οὔτε μέσα στό μυαλό καί στήν φαντασία. Ἔχει τό κόστος καί τήν ἀρχοντιά ταυτόχρονα τοῦ "φαίνεσθαι", πρός δόξαν Θεοῦ πάντα καί γιά τήν ἀγάπη τοῦ πλησίον:
"οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς" (Ματθ. 5, 16).

Ὅλοι οἱ βίοι τῶν Ἀποστόλων καί Ἁγίων, εἶναι μία συνεχής δημόσια ὁμολογία μέ λόγια καί ἔργα. Ἄλλωτε εἰρηνικά καί ἄλλωτε πιό ἐπιτιμητικά, ἰδιαίτερα  ὅταν ἀπευθύνονταν σέ αἱρετικούς, βλάσφημους, ὑβριστές, ἁμαρτωλούς κι ἀδιάφορους τῶν ἐποχῶν τους! Ὄπως ἥρμοζε κατά περίστασιν καί κατά διάκρισιν.
Ἄρα λοιπόν συμπερασματικά: δέν εἶναι μόνο ἀνυπόστατη ἡ παρότρυνση τό νά μήν μιλοῦμε, ἀλλά ἀντιθέτως, ἐναντιώνεται στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυστόστομος μᾶς λέει: "ράπισον τόν βλάσφημο"! Δέ μᾶς λέει ζῆσε ἐσύ τόν Χριστό μέσα σου κι ἄσε ἤσυχο τόν βλάσφημο νά γκρεμίζει τό οἰκοδόμημα τῆς πίστεως, νά ὑβρίζει τόν Θεό, νά χάνεται ὁ ἴδιος καί νά συμπαρασύρει στήν ἀπώλεια  κι ἄλλους συνανθρώπους του! Γιά νά μήν πῶ καί τό ἑξῆς λυπητερόν γιά τήν πνευματική μας κατάσταση: πώς ἄν ζούσαμε μέσα μας τόν Χριστό, ὄχι ἁπλῶς θά κοπτόμασταν φλεγόμενοι ἀπό Θεῖο Ἔρωτα νά ἀντιδροῦμε μέ χίλιους (θεμιτούς) τρόπους  στά ἐκκλησιολογικά ἔκτροπα  καί ὡς πρόσωπα μεμονωμένα καί ὡς ποίμνιο συνολικά, ἀλλά θά ἀλλοιώναμε ἀκόμα καί μέ τήν σιωπή μας (καί μέ τήν σιωπή μας, ὄχι μέ τήν σιωπή μας) τούς γύρω μας πρός τά Θεῖα, ὡς καθαροί φορεῖς τῆς Θείας Χάριτος. Ὅποιος ἔχει Χριστό, ὁμολογεῖ Χριστό μέ ὅλους τούς τρόπους: μέ τήν σιωπή, μέ τά λόγια, μέ τά ἔργα, μέ τήν στάση του, ἀνάλογα μέ τήν περίσταση διακριτικῶς! 

"καιρὸς τοῦ ῥῆξαι καὶ καιρὸς τοῦ ῥάψαι, καιρὸς τοῦ σιγᾶν καὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν" (Ἐκκλησ. 3,7).

 Ὅποιος δέν ἔχει ὅμως τόν Χριστό,... τί νά ὁμολογήσει;...Καί ὄχι μόνο δέν ὁμολογεῖ, ἀλλά δυστυχῶς ἐνοχλεῖται νά ἀκούει καί νά βλέπει τήν ὁμολογία τῶν ἄλλων!

Μήπως γιατί τά ἔργα του δέν μποροῦν νά σταθοῦν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τοῦ φωτός;...

"αὕτη δέ ἐστιν ἡ κρίσις, ὅτι τὸ φῶς ἐλήλυθεν εἰς τὸν κόσμον

καί ἠγάπησαν οἱ ἄνθρωποι μᾶλλον τὸ σκότος ἢ τὸ φῶς· ἦν γὰρ αὐτῶν πονηρὰ τὰ ἔργα".

(Ἰωά. 3, 19).

Ὅσον ἀφορᾶ τήν διαμαρτυρία, πού ἀποτελεῖ τρόπον τινά μία ἔντονη ὁμολογία σέ τόνους καί κλίμακες ὑψηλότερα, οἱ Ἅγιοι Πατέρες κάνουν λόγο γιά τήν ἱερά ἀγανάκτηση καί γιά  τόν κατά Θεόν θυμό. Εἶναι, ὄχι μόνο νόμιμο κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἐπιπλέον ἐπιβάλλεται (κι ἀποτελεῖ ἁμαρτωλή παράλειψη ἄν δέν ἀντιδράσουμε δεόντως) νά θυμώνουμε:
1. Ὅταν βλασφημεῖται ὁ Κύριος.
2. Ὅταν ἀδικεῖται ὁ πλησίον.
3. Μέ τόν Διάβολο καί τό κοσμικό φρόνημα.
4. Μέ τόν κακό μας παλαιό ἑαυτό καί τά πάθη του.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μᾶς λέγει, ὅτι τρία εἶναι τά εἴδη τῆς ἀθεΐας (προσέξτε ἰδιαιτέρως τό τρίτο):
1. ὁ ἄθεος
2. ὁ αἱρετικός
3. ὅταν ἡ πίστη κινδυνεύει κι ἐμεῖς ἀδιαφοροῦμε, ὁ Θεός θά μᾶς κρίνει μαζί μέ τούς ἄθεους!!!

Οἰ νεκροί μένουν χωρίς ἀντίδραση κι ἀπαθεῖς στά δρώμενα. Οἱ ἔχοντες ζωή καί νεῦρο Χριστοῦ, ἀπό τή μιά ζοῦνε τόν Χριστό κι ἀπό τήν ἄλλη παλεύουν γι' Αὐτόν, μέ τούς ἄρχοντες καί τίς ἐξουσίες  (τίς ὁρατές καί ἀόρατες) τοῦ κόσμου τούτου. Στήν Ἁγία Γραφή, γίνεται λόγος γιά πόλεμο καί μάλιστα σκληρό κι ἀδυσώπητο, μέ ὑπερφυσικές δαιμονικές δυνάμεις, πού δέν ἀφήνει περιθώρια ἀπραγίας:

"Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου· ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις.         διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι.          στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης, καὶ ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαβόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σβέσαι· καὶ τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καὶ τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστι ῥῆμα Θεοῦ" (Ἐφεσ. 6, 10-17).

Ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, μᾶς μιλᾶ γιά ἕναν ὁλόκληρον πόλεμο πού διεξάγεται ἀπαύστως καί μᾶς ὁπλίζει μέ ἕνα σωρό πνευματικά ὅπλα γιά ὅλες τίς περιστάσεις, ὥστε νά ἀντιμετωπίζουμε τίς προκλήσεις τῶν δαιμόνων καί τῶν ὀργάνων τους. Ἐμεῖς λοιπόν, θά σιωποῦμε καί θά σταυρώσουμε τά χέρια μας; 
Πῶς κάποιοι ἀντιτείνονται νά σιωποῦμε ὡς ἰχθῦες, νά καταπίνουμε τά δολώματα τῆς κάθε Νέας Ἐποχῆς καί τῶν "ψαράδων" της καί νά καταλήγουμε ἔδεσμα στό πιάτο τους; 
Πῶς εἶναι κάποιος στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ, χωρίς νά πολεμᾶ τό κακό πού ἀντιτίθεται στόν Χριστό ἀπ' ὅπου κι ἄν προέρχεται, δαίμονες κι ἀνθρώπους; 

"σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης Ἰησοῦ Χριστοῦ" (Πρός Τιμόθ. β', 3). 

Πῶς ἔχει ἀγάπη ὁ Πιστός τοῦ Χριστοῦ,  ὄταν ἀφήνει τόν συνάνθρωπό του στήν πλάνη του καί δέν κοιτάζει νά τόν βοηθήσει δείχνοντάς του τήν Ἀλήθεια; Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης μιλάει ἐκτενῶς γιά τό πῶς πρέπει νά νουθετοῦμε τους σφάλλοντες συνανθρώπους μας στό βιβλίο του "Χριστοήθεια".  Ἐμεῖς, θά ἀφήσουμε τούς ταλαίπωρους συνανθρώπους μας νά βγάζουν τόν Χριστό, τήν Παναγία καί τούς Ἁγίους ὁμοφυλόφιλους, πόρνους καί γελοίους καί νά τούς βλασφημοῦν παντοιοτρόπως σιωπώντας; Ἤ θά ἐπιτρέπουμε νά ἀλλοιώνουν τά δόγματα, τήν Ἀλήθεια καί τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ σιωπώντας; Ἤ θά ἀφήνουμε ταλαίπωρους συνανθρώπους μας νά εἶναι παγιδευμένοι σέ δίχτυα ἁμαρτιῶν, παθῶν καί πλανῶν, σιωπώντας; Ἡ ἀπουσία διαμαρτυρίας καί ὁμολογίας ἐκεῖ πού πρέπει, ἀποτελεῖ ἀπουσία ἐν Χριστῷ ἀγάπης (καί φυσικά πίστης!)!

Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ἀρνήθηκε μέ τά λόγια, ἀπό τόν φόβο τῆς σύλληψής του, ὅτι γνωρίζει τόν Χριστό καί τοῦ χρεώθηκε ἡ πράξη του ὡς προδοσία! Γι' αὐτό καί ἔκλαψε γοερῶς καί μετανόησε πικρῶς. Μιά ζωή μετανοοῦσε κάθε φορά πού ἄκουγε πετεινό νά λαλεῖ. Ἐμεῖς, μέ κανέναν πετεινό δέν ἐγειρόμαστε ἀπό τόν ἁμαρτωλό πνευματικό μας λήθαργο!... Μάλιστα δέ, χρειάστηκε μετά τήν Ἀνάστασή Του ὁ ἴδιος ὁ Κύριος νά τόν ξεχρεώσει (μόνο ἡ μετάνοιά του δέν ἦταν γιά τή συγκεκριμένη ἄρνηση ἀρκετή), ρωτώντας τον τρεῖς φορές (ὅσες Τόν ἀρνήθηκε): "Πέτρο, φιλεῖς με";
Κι ἐμεῖς φαινομενικά δέν ἀρνούμαστε τόν Χριστό καί τήν Ὀρθοδοξία, λέμε οἱ περισσότεροι ἀτελῶς ἕνα: "πιστεύω στόν Θεό" (σέ αὐτόν μᾶλλον τόν ψευδοθεό πού κατασκευάσαμε μέσα του ὁ καθένας μας σύμφωνα μέ τά πάθη του καί τά θελήματά του)  καί ξεχρεώσαμε. Δέν εἶναι ὅμως ἔτσι. Γιατί ὅταν ὑβρίζονται καί προδίδονται ὁ Χριστός, ἡ Παναγία, οἱ Ἅγιοι κι ὅταν ἀλλοιώνονται,  παραγράφονται καί προδίδονται τά δόγματα τῆς Πίστεως καί ἡ Ἱερά Παράδοση, δέν γίνεται νά στεκόμαστε ἀπαθῶς σέ αὐτόν τόν νοητό ἐμπρησμό καί νά ζεσταίνουμε τά χέρια μας ὡς ἄλλος Πέτρος.  Αὐτό δέν εἶναι ἄρνηση καί προδοσία μεστῆς ὑποκρισίας;
Ὅταν ὑβρίσουν ἤ κακοποιήσουν μέ κάποιον τρόπο τόν πατέρα μας, τή μητέρα μας ἤ τό παιδί μας,  γιά νά μήν πῶ γιά τόν ἑαυτό μας...ἀνασηκώνουμε τά μανίκια μας ἕτοιμοι νά καυγαδίσουμε καί νά δείρουμε, τρέχουμε στά δικαστήρια καί τό λιγώτερο, θά γίνουμε ἔξαλλοι καί δέν θά κοιμώμαστε τά βράδια κάνοντας περιστροφές μέ τά σεντόνια στήν ταχύτητα τῶν λογισμῶν μας! Γιά τόν Ἐπουράνιο Πατέρα μας Θεό καί γιά τήν σωτήριο Ὀρθόδοξη Πίστη, τόν Λόγο Του καί τήν Ἀλήθειά Του, θά σιωπήσουμε;

 -Εἶσαι ἁμαρτωλός! (Ἄλλη δικαιολογία φίμωσης γιά νά μᾶς γεμίσει μέ ἐνοχές καί νά βάλουμε φερμουάρ στήν ὁμολογία Πίστεως...)

Σπουδαῖο μαντάτο! Δέν τό γνωρίζαμε ὅτι εἴμαστε ἁμαρτωλοί!...Τό ὅτι εἴμαστε ὅμως, δέν ἀποτελεῖ ἐμπόδιο στό νά βαδίζουμε στήν ὁδό τῆς μετανοίας, τῆς ὁμολογίας τοῦ Χριστοῦ καί τῆς νουθεσίας τοῦ πλησίον, ἴσα ἴσα πού ἐπιβάλλονται ὄλα αὐτά! Ἐπιπλέον, μᾶς δίνει τή δυνατότητα  νά ἐκφραζόμαστε πιό ἐμπόνως σέ ὅποια πνευματική μας συμπεριφορά, γιατί κι ἐμεῖς εἴμαστε λαβωμένοι ἀπό τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες, ὁπότε καί μπαίνουμε πιό ἀγαπητικά στή θέση τοῦ ἄλλου καί δέν τόν ἀφήνουμε νά πέσει ἀπ' τόν γκρεμό.
Τουλάχιστον προσπαθοῦμε. Ἄν περιμένουμε νά γίνουμε ἀναμάρτητοι γιά νά κάνουμε αὐτό πού πρέπει, ἤ γιά νά ἐκφράσουμε μία ὀρθή κουβέντα, ἐνδεχομένως νά μείνουμε μέχρι τελευταίας πνοῆς κουλοί καί μουγγοί! Ἀλήθεια, μέ τό χέρι στήν καρδιά, ἄν δεῖτε ἕναν συνάνθρωπό σας νά πνίγεται, θά περιμένετε πρῶτα νά γίνετε καλοί καί τέλειοι ἄνθρωποι, κι ἔπειτα θά τοῦ ἁπλώσετε σανίδα σωτηρίας; Ἔλεος!...

Δέν θά σᾶς κουράσω ἄλλο. Ἕνα μόνο τρανταχτό παράδειγμα θά ἀναφέρω.
Ὁ ληστής ἐκ δεξιῶν τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πού μπῆκε στόν Παράδεισο. Κι ὅπως ὅλοι μας γνωρίζουμε, "ληστής" ἐκείνη τήν ἐποχή σήμαινε καί φονιάς καί γενικῶς ἕνα σεσημασμένο πρόσωπο πού τοῦ ἄξιζε ὁ χειρότερος κι ἀτιμωτικότερος θάνατος, δηλαδή ὁ σταυρικός.
Πῶς σώθηκε αὐτό τό τέως ἀπόβρασμα τῆς κοινωνίας (ἄς μοῦ συγχωρεθεῖ ἡ ἔκφραση) καί νῦν ἅγιος καί πρῶτος κάτοικος τοῦ Παραδείσου;
1. Ἐπετίμησε (ἄν καί πολύ ἁμαρτωλός μέχρι ἐκείνη τήν στιγμή, ἀλλά ἐν μετανοίᾳ στίς τελευταῖες του στιγμές) τόν ἐξ ἀριστερῶν ληστή, ὁ ὁποῖος συνέχιζε νά χλευάζει τόν Κύριο ἀμετανόητος. Διαμαρτυρήθηκε λοιπόν καί τόν ἐπετίμησε αὐστηρά. 
Καί κάτι ἀξιοσημείωτο: δέν τό ἔκανε αὐτό μέ εὐκολία καί ἄνεση, ἀλλά μέσα σέ φριχτούς πόνους κι ἐνῶ ξεψυχοῦσε. Θαυμαστή δύναμη ψυχῆς, νά ξεχάσει ἐκείνη τήν τρομερή ὥρα τοῦ πόνου του τόν ἑαυτό του (αὐταπάρνηση) καί νά μαλώνει κάποιον πού κορόιδευε τόν Χριστό (ἀγάπη πρός τόν Θεό καί πρός τόν πλησίον πρός ἀνάνηψίν του)! Στό μικρό του τό δαχτυλάκι δέν τοῦ μιάζουμε τοῦ ληστή! Δέν πόνεσε ἁπλῶς μέσα του γιά τήν δική του ἁμαρτωλή κατάσταση, δέν πονοῦσε μόνο ἀπό τά σωματικά του παθήματα, ἀλλά βρῆκε τό σθένος καί τό ψυχικό ἀπόθεμα νά πονέσει καί  γιά τήν ἄσχημη συμπεριφορά τοῦ ἐξ εὐωνύμων ληστοῦ πρός τόν Κύριο κι οὔτε ἐσιώπησε. Ἐμᾶς, ὄχι μόνον δέ μᾶς πονᾶνε καί δέν μᾶς κόπτουν τά τόσα ἀντίχριστα ἔκτροπα πού διαδραματίζονται εἰς βάρος τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας, τῶν Ἁγίων, τῆς Ὀρθοδοξίας καί τῶν συνανθρώπων μας, ἀλλά δέν θέλουμε νά διαμαρτύρονται καί νά ὀμολογοῦν κι αὐτοί πού πονᾶνε καί κόπτονται!...............
2. Ὁμολόγησε Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν καί Θεόν (γιατί τόν ἀπεκάλεσε Κύριο καί ζήτησε τή Βασιλεία Του, ἄρα ἤξερε πολύ καλά σέ Ποιόν ἀπευθυνόταν).
3. Ἔδειξε τή μετάνοιά του ὅταν εἶπε στόν ἄλλον ληστή καί ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ὅτι ἐκεῑνοι ἦταν ἄξιοι γιά αὐτό πού τούς ἔκαναν, δηλαδή τήν σταυρική τους τιμωρία (αὐτογνωσία-αὐτομεμψία).
Κι ὅλα αὐτά ( μετάνοια, ἐπιτίμηση-διαμαρτυρία-νουθεσία-ἔλεος στόν πλησίον, ὁμολογία, αὐτογνωσία, αὐτομεμψία, ταπεινή ἐκζήτηση ἐλέους ἀπό τόν Θεό), ἔγιναν ἔμπροσθεν τοῦ Κυρίου καί δημόσια στόν κόσμο πού τούς παρακολουθοῦσε! Κι ἐνῶ ἦταν ἀπ' τούς χειρότερους ἁμαρτωλούς γιά τήν ἐποχή του, ἐσώθη καί μετεμορφώθη σέ πρῶτο κάτοικο τοῦ Παραδείσου καί στόν πρῶτο συγκάτοικο τοῦ Κυρίου! Ἀπό αὐτήν τήν ὁμολογία δέν διδαχθήκαμε τίποτε;

Ἐν κατακλείδει.
Καί τό πιό κακό παιδί, ἀγαπᾶ τόν μπαμπά καί τή μαμά του.
Κι ἄν πειράξει κάποιος τούς γονεῖς του, μπορεῖ νά τούς ὑπερασπισθεῖ κι ἄς εἶναι κακό.  Ὑπάρχει λοιπόν περίπτωση, νά μήν τό θέλουν αὐτό οἱ γονεῖς του καί νά μήν χαροῦν ὅταν δοῦνε τό "κακό παιδί τους" νά κάνει ἐπιτέλους κάτι καλό καί νά τούς ὐπερασπίζεται; 

Ἤ ὑπάρχει περίπτωση νά πεῖ κάποιος:
-Ἐπειδή εἶσαι κακό παιδί, μήν ὑποστηρίζεις τούς θιγόμενους γονεῖς σου καί μήν ἀγωνίζεσαι γιά αὐτούς! (;) Συνέχιζε νά εἶσαι κακό καί μήν κάνεις οὔτε αὐτήν τήν καλωσύνη! (;).

Ναί, εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ποιός μπορεῖ νά πεῖ πώς δέν εἶναι. Ὅμως, καί   μέσα στό αἷμα τοῦ "κακοῦ παιδιοῦ" ρέει ἡ συγγένεια  μέ τόν Καλό Θεό Πατέρα του καί μαζί μέ αὐτήν τήν θεϊκή συγγένεια, συρρέει καί ἡ ἐλπίδα πώς ὁ Πατέρας του θά τό λυπηθεῖ, θά δεῖ τήν πρόθεσή του πώς  ἐνῶ εἶναι τραυματισμένο ἀπό τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες του, παλεύει νά τά ξεπεράσει καί νά ἀγαπήσει Αὐτόν καί τόν πλησίον συνάνθρωπό του κι ἀδελφό του. Κι ἔτσι, ἐλπίζει ὅτι στό τέλος δέν θά τό ἀποκληρώσει, ἀλλά θά δεῖ τήν μετανοημένη καλή διαγωγή του, θά τό λυπηθεῖ καί θά τοῦ χαρίσει τό ἄπειρο ἔλεός Του!
Ἀναμάρτητος σίγουρα δέν εἶναι κανείς. Μετανοημένοι καί ὁμολογοῦντες καί ἐπιθυμοῦντες ν' ἀγαπήσουμε τόν Κύριο, καί τόν πλησίον ὅμως, μποροῦμε νά γίνουμε ὅλοι!

ΘΑ ΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕ!

Ἄς σταματήσουν λοιπόν οἰ "ἐνοχλούμενοι", νά βρίσκουνε "προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις" προκειμένου νά βάλουν φερμουάρ στήν ἀγωνιστικότητα, στήν καλή διαμαρτυρία καί στή ὁμολογία τῶν φιλούντων τόν Θεό,   

ὧ ἡ δόξα καί ἡ τιμή καί ἡ προσκύνησις, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων! 

Ἀμήν.

Κείμενο καί λεζάντες φωτό ἀπό:

Μ.Σ. ἐκπ/κός-ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ (http://kaiomenivatos.blogspot.gr/)

 


1.
Ο όσιος και θεοφόρος πατήρ ημών Νικόδημος ο Αγιορείτης ο Νάξιος, στο βιβλίο του «Νέα Κλίμαξ»[1] , ομιλώντας περί θεολογίας, καταθέτει τα εξής αξιοπρόσεκτα:

«Γνωρίζω ότι το χάρισμα της ιεράς θεολογίας είναι το υψηλότερο και πλατύτερο απ’ όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Γι’αυτό και τα σκεπάζει όλα, όπως η όρνις (η κότα) σκεπάζει τα νοσσία της (τα κοτοπουλάκια της), όπως έλεγε, παρομοιάζοντας το χάρισμα, ο όσιος Μάξιμος ο Καυσοκαλύβης. Γι’αυτό και περισσότερο από τα άλλα χαρίσματα ελκύει και κεντά την καρδιά, την αγάπη και τον έρωτά της. Γιατί, όπως το υποκείμενο της θεολογίας είναι το πάντων ανώτατο και ερωτικώτατο, επειδή είναι αυτό το υπέρτατο όν και άκρον εφετόν, δηλ. ο άγιος Τριαδικός Θεός, έτσι και η περί αυτού θεολογία είναι η πάντων υπερτάτη και ερασμιωτάτη. Γι’ αυτό έτσι ορίζει την θεολογία ο όσιος Ιωσήφ ο Βρυέννιος στον τρίτο λόγο του περί Τριάδος: «Θεολογία είναι τέχνη τεχνών και επιστήμη κατ’εξοχήν των επιστημών, της οποίας αρχή και υποκείμενο και τέλος είναι αυτός ο Θεός»[2] . Και εξηγεί στον πέμπτο λόγο του περί Τριάδος την αιτία : «Γιατί η θεολογία υπέρκειται κατ’ασύγκριτο λόγο της φιλοσοφίας και δεν υπόκειται σ’αυτή»[3] .

Στη συνέχεια ο Όσιος Νικόδημος μάς δίνει τις προϋποθέσεις του θεολογείν, μάς συμβουλεύει και μάς παρακινεί όλους μας, κληρικούς και λαϊκούς: «Εάν, λοιπόν, κι εσύ, αγαπητέ, ποθείς να αποκτήσεις το χάρισμα αυτό, πρέπει να γνωρίζεις και να φυλάττεις τα ακόλουθα οκτώ πράγματα:

Α) Πρέπει να φυλάττεις τις εντολές του Θεού και διά της πράξεως να ανεβαίνεις στη θεωρία, καθώς μάς συμβουλεύει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στον πρώτο λόγο του περί θεολογίας[4].

Β) Πρέπει να υποτάσσεις το σώμα και τα πάθη του σώματος και να καθαίρεις τις αισθήσεις του σώματος και της ψυχής. Προτού να καθάρεις τον εαυτό σου, δεν είναι ασφαλές για’ σένα ούτε οικονομία ψυχών να λάβεις ούτε να θεολογείς, όπως παραινεί ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στον πρώτο λόγο του περί θεολογίας: «Διά τούτο καθαρτέον εαυτόν πρώτον, είτα τω καθαρώ προσομιλητέον».  Εάν δεν έφθασες στην τελεία κάθαρση, αλλά ακόμη καθαίρεσαι, δεν ταιριάζει να θεολογείς: «Ου γαρ του παντός θεολογείν, αλλά των κεκαθαρμένων, ήγουν των καθαιρουμένων, το μετριώτατον». Λέει και ο όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ο συγγραφεύς της Κλίμακος, ότι το τέλος της καθάρσεως είναι υπόθεση θεολογίας, αύξηση φόβου, αρχή αγάπης.

Γ) Πρέπει να γνωρίζεις ότι η θεολογία είναι διττή:

α) προηγουμένη και β) επομένη.                           

α) Προηγουμένη θεολογία είναι αυτή, που διαλέγεται περί της υπάρξεως του Θεού.

β) Επομένη θεολογία είναι αυτή, που συνάγει, που συμπεραίνει, από τη δημιουργία και την πρόνοια των κτισμάτων, ότι υπάρχει Θεός, που δημιούργησε τα πάντα και προνοεί γι’ αυτά. Αλλά και ο Θεοφόρος Μάξιμος ο Ομολογητής [5]  στη β΄ εκατοντάδα των θεολογικών κεφαλαίων διττή λέει ότι είναι η θεολογία : α) καταφατική και β) αποφατική. α) Καταφατική θεολογία ή κατάφαση είναι «η των όντων θέσις», δηλ. η απόδοση θετικών ιδιοτήτων στο Θεό, λόγω της αιτιώδους σχέσεώς Του με τον κόσμο. Η καταφατική θεολογία αναφέρεται στην προσιτή, καταληπτή και γνωστή όψη του Θεού. Λέμε π.χ. ότι ο Θεός είναι αγαθός, σοφός, παντοδύναμος, δίκαιος κ.λπ. β) Αποφατική θεολογία είναι απόδοση αποφατικών, αρνητικών ιδιοτήτων στο Θεό, με τα οποία διαφοροποιείται πλήρως από την κτιστή πραγματικότητα και μέσω των οποίων υπογραμμίζεται η υπεροχή του Θεού έναντι των κτιστών όντων. Η αποφατική θεολογία αναφέρεται στην απρόσιτη, ακατάληπτη και άγνωστη όψη του Θεού. Λέμε π.χ. ότι ο Θεός είναι άκτιστος, άναρχος, αόρατος, άχρονος, αΐδιος, ακατάληπτος, απρόσιτος, ανερμήνευτος, υπέρχρονος, υπερέκεινα κ.λπ. Η αποφατική θεολογία είναι υψηλότερη της καταφατικής. Ο Θεός, όμως, τελικώς, είναι υπεράνω, υπέρκειται τόσο της καταφατικής όσο και της αποφατικής θεολογίας.

Και ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης στο «Περί θείων ονομάτων» [6]  έργο του σε δύο διαιρεί την θεολογία: α) σε ενωμένη και β) σε διακεκριμένη. α) Ενωμένη θεολογία ονομάζεται τα φυσικά ιδιώματα της θείας ουσίας, που είναι κοινά σ’αυτή. Δηλ. το υπεράγαθο, το υπέρθεο, το υπερούσιο, το υπέρζωο, το υπέρσοφο, η αγνωσία, το παννόητον, η πάντων θέση, η πάντων αφαίρεση, το υπέρ κάθε θέση και αφαίρεση. Και όλα τα αιτιολογικά, δηλ. το αγαθό, το καλό, το όν, το ζωογόνο, το σοφό. Και όλα όσα προέρχονται από τις αγαθοπρεπείς δωρεές της Θεότητος, δηλ. η πάντων αγαθών αιτία. β) Διακεκριμένη θεολογία είναι τα υπερούσια ονόματα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, χωρίς να υπάρχει σ’αυτά καμμία αντιστροφή ή να εισάγεται κάποια κοινότητα. Διακεκριμένα είναι επίσης και τα ακοινώνητα υποστατικά ιδιώματα των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Δηλ. το αγέννητο για τον Πατέρα, το γεννητό για τον Υιό και το εκπορευτό για το Άγιον Πνεύμα. Διακεκριμένη, επίσης, είναι η παντελής και αναλλοίωτη ύπαρξη του Ιησού.

Δ) Πρέπει να διαβάζεις και να μελετάς την Παλαιά Γραφή και μάλιστα τη Νέα, γιατί η Αγία Γραφή θεολογία ονομάζεται σε πολλά μέρη από τον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη. Ο ίδιος ο άγιος ονομάζει τους θείους Αποστόλους κυρίως θεολόγους. Μελέτησε επίσης την δογματική θεολογία, ιδίως του οσίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, την επιτομή των δογμάτων της πίστεως του κυρού Αθανασίου, την δογματική πανοπλία και τους θεολογικούς λόγους του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, του Μ. Βασιλείου, του οσίου Μαξίμου του Ομολογητού, του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, του οσίου Ιωσήφ του Βρυεννίου κ.ά.

Ε)  Πρέπει να γνωρίζεις αυτό, που παραγγέλλει ο όσιος Ιωσήφ ο Βρυέννιος στον πρώτο λόγο του περί Τριάδος [7]: «Πρέπει αυτός που θεολογεί πριν από κάθε άλλο πράγμα να γνωρίζει επιστημονικώς τους όρους των θείων ονομάτων και επισταμμένως την σημασία τους. Δηλ. τί σημαίνει Μονάδα στον Θεό και τί Τριάδα. Τί Πατήρ, τί Υιός, τί Πνεύμα. Τί Θεότητα, ουσία, φύση, μορφή και είδος, τα οποία όλα ένα και το αυτό δηλώνουν. Τί ιδίωμα, υπόσταση, πρόσωπο, χαρακτήρας και άτομο, τα οποία όλα ένα και το αυτό δηλώνουν. Τί ενούσιο, τί ομοούσιο, τί ενυπόστατο κ.τ.λ.».

ΣΤ) Πρέπει να γνωρίζεις τον Κανόνα, που παραδίδει ο ίδιος ο όσιος Ιωσήφ ο Βρυέννιος σ’αυτούς, που μελετούν τα θεολογικά βιβλία, λέγοντας στον έκτο λόγο του περί Τριάδος: [8] «Αυτοί, που ακούνε τις θεολογικές φωνές, αυτό προ πάντων θα πρέπει να λογίζονται, ότι στην θεία Τριάδα υπάρχει μία ουσία και τρείς υποστάσεις. Αυτός είναι ο ακριβής κανόνας για όσους ακούνε συνετώς τα θεολογικά (πράγματα). Ποτέ δεν πρέπει αυτά, που λέγονται εξαιρέτως για την θεία ουσία, να τα προσάπτουμε στις τρεις υποστάσεις, ούτε αυτά, που λέγονται για τις τρεις υποστάσεις, να νομίζουμε ιδίως ότι είναι κοινά και στη θεία φύση». Εδώ βεβαίως γίνεται λόγος περί της διακρίσεως, που διακατέχει την Ορθόδοξη Θεολογία, μεταξύ ουσίας και υποστάσεως, φύσεως και προσώπου.

Ζ) Εάν αγαπάς να θεολογείς, άκουσε τί σε διδάσκει ο θεοφόρος και θεολόγος όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής, λέγοντας στο κζ΄ κεφ. της β΄ εκατοντάδος των περί αγάπης κεφαλαίων [9]: «Όταν πρόκειται να θεολογήσεις, μην αναζητήσεις τους λόγους περί της ακαταλήπτου ουσίας και φύσεως του Θεού. Αυτούς δεν πρόκειται να τους βρει ποτέ ανθρώπινος νους. Αλλά αναζήτησε τους λόγους περί των ενεργειών του Θεού, δηλ. τους λόγους περί αϊδιότητος, απειρίας, αοριστίας, αγαθότητος, σοφίας, δημιουργικής και προνοητικής δυνάμεως». Εδώ βεβαίως γίνεται λόγος περί της διακρίσεως, που διέπει την Ορθόδοξη Θεολογία, μεταξύ ακτίστου, αμεθέκτου θείας ουσίας και ακτίστων, μεθεκτών θείων ενεργειών.

Η) και τελευταίο, φύλαττε για πάντα, δηλ. παρακάλεσε το Άγιον Πνεύμα, αδελφέ, να χαρίσει και σ’εσένα το δώρο της θεολογίας ή καλύτερα της θεοπτείας. Διότι, η θεολογία δίδεται εν Αγίω Πνεύματι. Γιατί, γνώριζε ότι σε όποιου ανθρώπου την καρδιά ενεργεί η Χάρις του Αγίου Πνεύματος, αυτός ευθύς είναι θεολόγος απλανής και ασφαλέστατος. Αντιθέτως, σε όποιου ανθρώπου την καρδιά δεν ενεργεί το Άγιον Πνεύμα, αυτός όσα κι αν θεολογεί, είναι λόγοι που έρχονται έξωθεν, εξ ακοής και όχι από την καρδιά, που ενεργείται από το Άγιον Πνεύμα, όπως λέει και ο Κάλλιστος ο Καταφυγιώτης, ο υψίνους εκείνος θεολόγος, στη Φιλοκαλία[10]. Εάν, λοιπόν, θεολογείς, ενεργούμενος από το Άγιο Πνεύμα, δόξα και τιμή προσφέρεις στον Θεό.

Αυτές είναι, σύμφωνα με τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, οι οκτώ προϋποθέσεις του ορθοδόξως θεολογείν.

ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Νέα Κλίμαξ, εκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσ/κη 1976, σσ. 332-335.

 
 ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ