Ἡ πνευματική κρίση- αἴτια- ἀποτελέσματα

Ἀρχιμανδρίτης Ἀρσένιος Κατερέλος

Ἡγούμενος Ἱ. Μονῆς Ἁγ. Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος

Ὁμιλία κατά τήν ἀγρυπνία πρός τιμήν τῶν Φθιωτῶν Ἁγίων εἰς τόν Ἱ. Μητροπολιτικό Ναό Λαμίας 19-03-2011

Μπροστά στίς σοβαρότατες, τραγικές καί πρωτόγνωρες δυσχέρειες τῆς ἐποχῆς πού ζοῦμε, τρεῖς λύσεις εὑρίσκονται ἐνώπιόν μας.

Ἡ μία λύση εἶναι νά κλείσουμε τά μάτια καί νά ποῦμε ὅτι δέν εἶναι ἔτσι τά πράγματα. Νά γίνουμε στρουθοκάμηλοι. Ἀλλά ἡ λύση αὐτή, μοιάζει μέ τό νά ἐπιχειρήσης, τήν θεραπεία τοῦ πυρετοῦ, σπάζοντας τό θερμόμετρο.

Ἡ ἄλλη λύση εἶναι, νά συμμορφωθοῦμε μέ τόν αἰῶνα τοῦτον. Νά γίνουμε ὄρνιθες. Δηλαδή, ἄς μοῦ ἐπιτραπῆ ἡ ἔκφραση –κοινῶς- ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΟΤΤΑ. Ὅταν ὅμως, εἶσαι ἀετός, δέν μπορεῖς νά πῆς: «Θά κόψω τά φτερά μου, καί θά γίνω ἑρπετό, γιά νά ζῶ κι ἐγώ, ὅπως ζοῦν τά ἑρπετά». Ἀλλά ὁ μαδημένος ἀετός, ὁ ἀετός χωρίς φτερά, δέν εἶναι κἄν ἀετός, εἶναι μελλοθάνατος.

Μένει μία τρίτη λύση, ἡ χριστιανική ἀντίσταση. «Ἀντιστῆναι τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ» λέγει ὁ Ἀπόστολος (Ἐφεσ. στ΄ 13). Τό ''ὄχι'', εἶναι μία πολύ μικρή λέξη. Ἔρχονται ὅμως στιγμές, πού ἀπαιτεῖται γιγάντιο χριστιανικό ἀνάστημα, γιά νά τήν προφέρης.

Ἔχε ἀγάπη γιά νά σωθεῖς

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Ἔχε ἀγάπη γιά νά σωθεῖς

Κεφάλαιο 37 περί αὐτῶν πού νομίζουν πώς δικαιώνονται ἀπό τά ἔργα τους

( Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, α’ τόμος )

Ἅγιος Μάρκος ὁ Ἀσκητής

Καμμία ἀρετή δέν σώζει χωρίς ἀγάπη

¨Όταν ἀκούσεις ὅτι:

 «θά εἶναι οἱ τελευταῖοι πρῶτοι καί οἱ πρῶτοι τελευταῖοι»,

 νά σκεφθεῖς μετόχους ἀρετῶν καί ἀγάπης ( ἀντίστοιχα ).

 Γιατί ἡ ἀγάπη 

εἶναι τελευταῖα μεταξύ τῶν ἀρετῶν κατά τήν τάξη ( στήν κλίμακα ), 

πρώτη ὅμως στήν ἀξία.

 Καί ὅλες τίς ἀρετές πού πραγματοποιήθηκαν πρίν ἀπό αὐτή, 

τίς ἀποδεικνύει τελευταῖες. 

 

 ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ

Τά 8 εἴδη τῶν λογισμῶν καί πῶς ἐξελίσσονται σέ ἁμαρτία

  ( σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό )

Τά εἴδη τῶν λογισμῶν

 Βασικά διακρίνουμε ὀκτώ λογισμούς τῆς κακίας, οἱ ὁποῖοι τείνουν νά ἐκτρέψουν τίς ψυχικές μας δυνάμεις καί νά τίς ἀπομακρύνουν ἀπό τόν Θεό. Αὐτοί εἶναι σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό:

1. ΤΗΣ ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΑΣ

2. ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ

3. ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ

4. ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ

5. ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ

6. ΤΗΣ ΑΚΗΔΙΑΣ

7. ΤΗΣ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΣ

8. ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ.

 

Τὸ νὰ μᾶς παρενοχλοῦν ἢ νὰ μὴν μᾶς παρενοχλοῦν οἱ ὀκτὼ αὐτοὶ λογισμοί, αὐτὸ δὲν εἶναι στὴν ἐξουσία μας.
Τὸ νὰ ἐπιμένουμε ὅμως σὲ αὐτοὺς ἢ νὰ μὴν ἐπιμένουμε, νὰ κινοῦμε τὰ πάθη ἢ νὰ μὴν τὰ κινοῦμε αὐτὸ εἶναι στὴν ἐξουσία μας». Οἱ λογισμοί μέχρι νά φθάσουν νά γίνουν ἁμαρτία ἀκολουθοῦν μία
συγκεκριμένη πορεία.

Ἡ πορεία ἀπό τήν Προσβολή τοῦ κακοῦ λογισμοῦ μέχρι τήν Ἁμαρτία

Προηγεῖται τοῦ Πάθους, ἡ Προσβολή τοῦ ἐμπαθοῦς λογισμοῦ, ὁ Συνδυασμός καί ἡ Πάλη. Μετά τό Πάθος ἀκολουθεῖ ἡ Συγκατάθεση, ἡ Ἐνέργεια καί ἡ Αἰχμαλωσία. Τί εἶναι τό κάθε τί ἀκριβῶς μᾶς τό ἐξηγεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Στό λόγο του τόν Ψυχωφελῆ καί θαυμάσιο λέγει ὅτι στούς λογισμούς τῆς κακίας διακρίνουμε τά ἑξῆς: «ΠΡΟΣΒΟΛΗ, ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ, ΠΑΛΗ, ΠΑΘΟΣ, ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ.

Προσβολὴ εἶναι ἡ ἁπλὴ ὑπόμνηση τοῦ διαβόλου.«Κάνε τοῦτο ἢ ἐκεῖνο» ὅπως συνέβη στὸ Κύριο καὶ Θεό μας.«Πὲς νὰ γίνουν αὐτὲς οἱ πέτρες ψωμιὰ» (Ματθ. 4,3).

Αὐτό, ὅπως εἴπαμε, δὲν εἶναι στὴν ἐξουσία μας.

Συνδυασμὸς εἶναι ἡ παραδοχὴ τοῦ λογισμοῦ ποὺ μᾶς ὑποβάλλει ὁ ἐχθρός, καὶ μὲ ἕνα τρόπο, ἡ μελέτη τοῦ πονηροῦ λογισμοῦ καὶ ἡδονικὴ συνομιλία μὲ τὴν προαίρεσή μας.

Πάθος εἶναι ἡ ἕξη ποὺ δημιουργεῖται ἀπὸ τὸν συνδυασμὸ τοῦ λογισμοῦ ποὺ ὑποβάλει ὁ ἐχθρός, καὶ ἡ κατὰ κάποιο τρόπο συνεχὴς μελέτη καὶ φαντασία.

 

Πάλη εἶναι ἡ ἀντίσταση στὸ λογισμὸ ποὺ γίνεται ἢ πρὸς κατάργηση τοῦ πάθους ποὺ αὐτὸς περιέχει – δηλαδὴ τοῦ ἐμπαθοῦς λογισμοῦ – ἢ πρὸς συγκατάθεση, καθὼς λέει ὁ Ἀπόστολος. «Ἡ σάρκα ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ πνεύματος καὶ τὸ πνεῦμα κατὰ τῆς σαρκός, καὶ αὐτὰ εἶναι ἀντίθετα μεταξύ τους».(Γάλ. 5,17.)

Αἰχμαλωσία εἶναι ἡ βίαιη καὶ ἀθέλητη ἀπαγωγὴ τῆς καρδιᾶς ποὺ τυραννιέται ἀπὸ προηγούμενο ἐθισμὸ στὴν ἁμαρτία καὶ μακρὰ συνήθεια.

Συγκατάθεση εἶναι ἡ συγκατάνευση στὸ πάθος ποὺ περιέχει ὁ λογισμός.

Ἐνέργεια εἶναι ἡ ἴδια ἡ πράξη τοῦ ἐμπαθοῦς λογισμοῦ, στὸν ὁποῖο συγκατατεθήκαμε.

Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ ἀντιμετωπίζει ἀπαθῶς τὸ πρῶτο, δηλαδὴ τὴν προσβολή, ἢ τὸ διώχνει ἀμέσως μὲ ἀντίρρηση καὶ σταθερότητα, ἔκοψε μὲ μία καὶ ὅλα τὰ ἑπόμενα». Ὅποιος δέν ἀντιστέκεται στούς κακούς λογισμούς σκοτίζει τό νοῦ του, ἁμαρτάνει καί γεμίζει μέ πάθη.

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης http://hristospanagia3.blogspot.com

 ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ